Obecność twórczości fantasy w popkulturze wzrasta z roku na rok. Społeczności skupione wokół jej tematyki rozwijają się już od dekad, a nowe media ten rozwój dodatkowo przyspieszają. Fandom fantasy zrzesza miłośników twórczości z całego świata. W pracy została przedstawiona analiza ogólnego funkcjonowania społeczności, a także wywieranego przez nią wpływu na osoby do niej przynależące. Nakreślone zostały aspekty życia indywidualnego fanów, w kontekście samorozwoju, zarówno osobistego, jak i zawodowego, motywowanego zamiłowaniem do twórczości fantasy. Zagadnienia zostały omówione na podstawie internetowej działalności fanów, rozmów przeprowadzonych z aktywnymi miłośnikami fantasy, a także własnych doświadczeń wynikających z przynależności do fandomu. Na podstawie literatury przedmiotu omówione zostały zagadnienia dotyczące założeń teoretycznych fan studies.

W pracy znajdują się informacje na temat historii tatuażu, jego rozpowszechniania się na przestrzeni lat, tego, kiedy dotarł do Europy oraz w jakiej formie występował na różnych obszarach świata. W nawiązaniu do zjawiska tatuażu został również poruszony wątek antropologii ciała, a mianowicie tego jak było one postrzegane w różnych epokach, jakie zabiegi wykonywano, aby je upiększyć oraz jakie kanony piękna można było zauważyć w różnych latach. Praca zawiera też analizę materiału, zebranego podczas badań terenowych. Znajdują się tam między innymi informacje na temat tego jak artyści postrzegają zjawisko tatuażu, dlaczego decydują się na wykonanie tatuażu oraz jakie ma od dla nich znaczenie. Do pracy został również załączony aneks ze zdjęciami niektórych tatuaży, które posiadali artyści.

Celem niniejszej pracy jest zbadanie potrzeby nadawania przedmiotom wyjątkowego znaczenia wśród społeczności minimalistów. Analizie poddane zostały wypowiedzi członków grupy Minimalizm w praktyce, funkcjonującej na portalu Facebook. Podstawowe pytanie zadane podczas niniejszych badań to: czy minimaliści czują potrzebę posiadania rzeczy, które nie mają jedynie funkcji użytkowych, a jeżeli tak, to jakie zostają nadane im cechy? Całość rozważań osadzona została w ramach nurtu antropologii rzeczy, której jednym z założeń jest traktowanie przedmiotów jako podmiotów, które opowiadają własne historie oraz w koncepcji współczesnego minimalizmu z odwołaniem do jego korzeni. Badania zostały zrealizowane przy pomocy ankiety oraz wywiadu pogłębionego. Ze względu na panującą pandemię rozmowy przeprowadzone zostały poprzez komunikatory internetowe. Większość respondentów odpowiedziało twierdząco na zadane pytania oraz chętnie opisało swoje historie oraz przemyślenia. Badania ukazały pięć głównych cech, które dominowały wśród wypowiedzi, sentyment, kolekcjonowanie, charakter, komfort oraz poczucie winy.

Praca ta skupia się na badaniu kulturowych aspektów gatunku muzycznego Ambient. Dzieli się na trzy rozdziały. W rozdziale pierwszym opisuję trzech, według mojego uznania, najbardziej wpływowych artystów na ten gatunek. Muzycy, których zawarłem w rozdziale pierwszym nie tylko tworzyli muzykę, ale także dzięki swoim ideom stworzyli podwaliny dzisiejszego ambientu. W rozdziale pierwszym również krótko opisuję czym ambient nie jest, a z czym może się kojarzyć. Podaję przykład podobnego rodzaju muzyki tzw Muzaka i w porównaniu do niego znajduję cechy jakie posiada tylko Ambient. W rozdziale drugim przedstawiam wpływ Ambientu na Kulturę zaczynając od jego działania na aspekty religijne i duchowe. Następnie opisuję jego użyteczność w odniesieniu do rytuału. Na koniec rozdziału pojawia się także opis jego terapeutycznej i leczniczej mocy. Rozdział trzeci to miejsce w którym poświęcam całą uwagę na badaniu, które udało mi się przeprowadzić z fanami tego gatunku. Badanie przeprowadziłem w formie bezpośredniej, a także w formie ankiety internetowej. Zadawane przeze mnie pytania skonstruowaniem w odniesieniu do wcześniej postawionych tez w rozdziale pierwszym czy drugim.

W niniejszej pracy przedstawiam zjawisko tatuażu z jednej strony jako jedną z najpopularniejszych metod alteracji ciała, wpisującą się w późnonowoczesne zainteresowanie cielesnością i technikami estetyzacji wyglądu zewnętrznego jednostek, z drugiej zaś jako praktykę odwołującą się do dwudziestowiecznego nurtu sztuki awangardowej body art, która operując ciałem i na ciele artysty nadaje nowy status doznaniom cielesnym i zmysłowym, ustanawiając je jako właściwe kryteria przeżywania sztuki. Interesuje mnie szczególnie tożsamość artystów tatuażu, których umiejętności i talent stanowią kluczowe elementy procesu wpisywania w skórę ikonicznych wzorów oraz rola jaką odgrywają w konstytuowaniu się wspólnoty ludzi podzielających wspólną pasję i styl życia. Odwołując się do zgromadzonego materiału empirycznego analizuję wypowiedzi klientów tatuatorów i studiów tatuażu, których pytam zarówno o motywację do zdobienia ciała tatuażami, jak i o szereg kryteriów, którymi kierują się przy wyborze konkretnego wykonawcy. Moi rozmówcy, którymi są również tatuatorzy, wypowiadają się na temat autorstwa i oryginalności „dzieł” wpisywanych w ciało, szczególnej relacji zawiązującej się pomiędzy uczestnikami procesu tatuowania, wolności ekspresji twórczej i granic autocenzury, którą kierują się w swojej pracy. Akceptacja przez najbliższe otoczenie zarówno tatuaży jak i zawodu tatuatora, postrzeganie wykonywanego zawodu w kategoriach sztuki lub/i rzemiosła, forma szkolenia i nabywania umiejętności zawodowych to zagadnienia, które także leżą w polu moich zainteresowań i które staram się zgłębić.

Głównym celem pracy było poznanie czy moda jest czynnikiem wpływającym na kształtowanie tożsamości licealisty oraz czy zachowania dzisiejsze młodzieży wpisują się w nurt ponowoczesności. Pośród wielu elementów jakie wpływają na kształtowanie się tożsamości, chciałam poznać podejście młodzieży do kwestii ubioru i poznać jej zdanie odnośnie tego zagadnienia. Oprócz mody, w wynikach pracy możemy dostrzec wpływ mediów na kształtowanie stylu ubierania się młodzieży. Praca została podzielona na trzy rozdziały. Pierwszy skupia się na treściach teoretycznych z zakresu pojęcia współczesnej, ponowoczesnej kultury, drugi odnosi się do zagadnienia mody, natomiast trzeci dotyczy przeprowadzonych przeze mnie badań oraz interpretacji wyników.

Podjęta w pracy tematyka dotyczy stosowania tradycyjnych sposobów leczenia powszechnych dolegliwości w kulturze ludowej i współcześnie. Celem badań było przyjrzenie się praktycznemu wymiarowi lecznictwa wśród mieszkańców Polski oraz źródeł wiedzy, jaką pozyskali i podzielili się w wywiadach. Rozmowy prowadzone były przy pomocy zestandaryzowanego kwestionariusza włączającego wątki biograficzne i możliwość moderowania pytań w trakcie wywiadu. Literatura naukowa, na której bazowałam, stanowiła podstawę teoretyczną pracy jak i ważne oparcie w kontekście prowadzenia badań. Praca dyplomowa zawiera informacje merytoryczne, praktyczne i refleksyjne.

Celem pracy jest analiza kategorii wstydu w ponowoczesności. W pierwszej części dokonano rozpoznania teorii dotyczących tej emocji z uwzględnieniem perspektywy interdyscyplinarnej, obejmującej nie tylko koncepcje antropologiczne, ale również psychologiczne, socjologiczne i filozoficzne. Zaprezentowano zarówno historyczne rozumienie pojęcia wstydu, jak i aktualne rozbieżności w jego definiowaniu. Przedstawiono konteksty społeczne i kulturowe, w których podejmowano temat wstydu, ze szczególnym uwzględnieniem badań nad emocjami w ponowoczesności. Następnie omówiono najważniejsze cechy wstydu, takie jak indywidualność, relacyjność oraz jego pozytywny i negatywny charakter. Opisano również trzy funkcje wybrane przez autorkę jako kluczowe dla tej emocji: autokontrolę, regulację życia społecznego oraz reprodukcję władzy. Przedstawiono wstyd jako nadzorujący przestrzeganie obowiązujących norm. Jednocześnie zauważono, że w świecie ponowoczesnym trudną do przecenienia rolę odgrywa autokontrola, która ostrzega przed możliwym poczuciem dyskomfortu i tym samym mobilizuje jednostkę jeszcze przed dokonaniem społecznie nieakceptowanego czynu. W drugiej części pracy dokonano próby analizy obecności wstydu w jego obszarach wytwórczych, spośród których zwrócono szczególną uwagę na proces socjalizacji i media, a także na kategorie: religii, płci i seksualności oraz statusu społecznego. Opisano sposób, w jaki uczy się wstydu na etapie edukacji oraz zwrócono uwagę na szkołę jako główne miejsce jego reprodukcji. Dokonano również analizy obecności tej emocji w mediach oraz opisano zjawisko zawstydzenia publicznego, które może być narzędziem walki o władzę. Zwrócono uwagę na charakterystyczną dla mediów kulturę upokarzania, która stosuje wstyd jako gwarant zachowania wysokiego statusu społecznego. Następnie opisano inne obszary reprodukcji wstydu. Zwrócono uwagę na tożsamość, która w ponowoczesności jest projektem możliwym do zrealizowania przez jednostkę dzięki kontroli emocji, w tym wstydu, który ma chronić m.in. status społeczny czy ekonomiczny. Przedstawiono także różne wymiary tej emocji na płaszczyźnie religijnej, gdzie wstyd można odczuwać w związku z wyznawaną wiarą, ze względu na życie w państwie o silnym oddziaływaniu Kościoła lub postrzegać jako cnotę sprzyjającą przestrzeganiu zasad. Dokonano analizy kategorii płci i seksualności, które nierozerwalnie łączą się z genezą zjawiska wstydu. Jednocześnie zwrócono uwagę na to, że nadal istnieją obszary tabu pozostające poza głównym nurtem, tzw. „erotyczne podziemie”. W trzecim rozdziale odwołano się do własnych badań antropologicznych, na podstawie których rozwinięto definicje przedstawione w poprzednich rozdziałach, z uwzględnieniem perspektywy rozmówczyń i rozmówców. Na podstawie ich wypowiedzi dokonano analizy relacyjności wstydu, m.in. w kontekście bycia Polakiem na emigracji, o czym wspominają informatorzy jako o wątku silnie powiązanym z tą emocją. Wprowadzono również nowe kategorie, uznane przez rozmówców za

Telefon komórkowy posiada historię pełną dynamicznych przeobrażeń i szybkich zmian. Na przestrzeni lat zyskał wiele nowych funkcji i stał się aktorem uczestniczącym w praktykach społecznych i codzienności jednostek. Niniejsza praca poszukuje odpowiedzi dotyczącej wpływu smartfonu na komunikację międzyludzką, przy jednoczesnym skupieniu się na podmiotowości urządzenia. Refleksje i rozważania koncentrują się na tym, jakie relacje nawiązują ludzie ze smartfonem oraz w jakim stopniu smartfon jest „codziennym towarzyszem” większości osób. Celem pracy było wypracowanie kategorii, idei oraz myśli, które otworzą więcej możliwości dla badań nad tytułowym zagadnieniem oraz są w stanie pomóc dyscyplinie, jaką jest antropologia, podejmować głębokie analizy i wysuwać inspirujące wnioski na temat relacji człowiek-smartfon. W pracy przedstawiono i omówiono badania z zakresu antropologii mediów, digital anthropology, medioznastwa, netnografii, STS, a także nurty i kategorie, tj. posthumanizm i transhumanizm, nowy materializm oraz etnografia transrelacyjna. Przedstawiona problematyka relacji człowiek-smartfon została wzbogacona programem badawczym Bruno Latoura, pojęciem „cyborga” Donny Haraway oraz ideami Rosi Braidotti. Ostatni rozdział przedstawia także dotychczasowe badania nad przestrzenią wirtualną w czasie trwania pandemii COVID-19. Cytaty rozmówców/-czyń z badań przeprowadzonych przed i w czasie pandemii uzupełniają dotychczasowe koncepcje o indywidualne historie, w których telefon ma różnorakie znaczenie oraz odgrywa różne role.

Praca licencjacka o tytule „Vintage – od wyznacznika statusu kobiety do szeroko pojętego hobby zbierackiego” porusza problematykę kolekcjonowania odzieży historycznej oraz jej codziennego użytkowania przez kolekcjonerów. Miała ona na celu ukazanie przedmiotów vintage w wielu kontekstach, w jakich one funkcjonują poprzez swój rodowód historyczny, nierzadko związany z wojennymi zawieruchami, jakie przeszły nad Europą. Ujęła ona także konteksty, w jakich przedmioty vintage funkcjonują współcześnie oraz stereotypy, jakimi są one objęte. Teoria użyta do omówienia przedstawionej problematyki wywodzi się z zakresu badań nad antropologią rzeczy i dotyczy sieci relacji, w jakich funkcjonuje człowiek wraz z przedmiotami. Zawarła w sobie również wątki hermeneutyczne mające nakreślić sposoby interpretowania przedmiotów historycznych nie poprzez kontekst dekady, w której powstały, a sposoby ich re-interpretowania w czasach współczesnych. Jednocześnie w pracy podkreślona została relacja pierwotnego znaczenia przedmiotu dla pamięci współcześnie żyjących ludzi, szczególnie kiedy mowa o przedmiotach, które przetrwały zagładę i często są ostatnim reliktem ze świata, który po 1945 roku przestał istnieć. Aspekt emocjonalny, jaki związany jest z tymi przedmiotami, jest niezwykle ważny. Praca poruszyła również problem stereotypów funkcjonujących wokół kobiet i kojarzonych z dekadami, z których wywodzi się noszona przez nie odzież. Miała na celu ukazanie różnic pomiędzy vintage a rekonstrukcją historyczną i pokazanie, że społeczność osób zafascynowanych stylem vintage nie odtwarza stylu życia z ubiegłych dekad, a wybiera taką odzież przez wgląd na własne poczucie estetyki, etykę produkcji czy ekologię. Ponad to w pracy został ukazany hobbystyczny aspekt kolekcjonowania odzieży historycznej, o którą aby dbać, trzeba posiadać wiedzę na temat konserwacji i naprawy obiektów, które nierzadko mają już status muzealny. Wywiady przeprowadzone z pięcioma respondentkami miały na celu ukazanie głosu osób wywodzących się ze środowiska, do którego należy również autorka pracy. Opowiedziały one własnym głosem, z czym dla nich wiąże się praktykowanie vintage na co dzień oraz noszenie odzieży historycznej w przestrzeni publicznej nie jako elementu charakteryzacji, a jako przedmiotów inkorporowanych na stałe do własnego stylu – w myśl przenoszenia fragmentu historii do czasów współczesnych, a nie osoby „przebranej” do czasów minionych.

W swojej pracy opisuję ruch permakultury, skupiając się głównie na jego społecznym i etycznym wymiarze. Staram się przybliżyć sposób pojmowania i rozumienia świata ludzi, którzy żyją zgodnie z jej zasadami etycznymi. W pierwszym rozdziale wyjaśniam pojęcie permakultury, przybliżam etymologię, znaczenie, historię i prekursorów oraz główne założenia teoretyczne i etyczne. Następnie zarysowuję kontekst polityczno-społeczny przełomu lat 60. i 70., czasu tzw. kontrkultury, podczas którego narodził się również ruch permakultury. W kolejnej części pracy skupiam się w dużym stopniu na badaniach terenowych, które przeprowadziłam wśród permakulturowych społeczności w Niemczech, Szwecji i Polsce. Przytaczam ich opowieści o motywacjach do zmiany życia i sposobach postrzegania świata oraz o osobistym rozumieniu tego, czym jest permakultura. Cały trzeci rozdział poświęcony jest permakulturze w Polsce, opisuję jej początki, obecne działania i prognozy na przyszły rozwój. Rozdział ten zawiera również osobiste przemyślenia dotyczące moich badań terenowych i propozycję ogólnie zarysowanej metody badawczej. Ostatni rozdział poświęcony jest czasom współczesnym, opisuję nowe, rozwijające się zjawisko, jakim jest permakultura społeczna, rozważam nad „antysystemowością permakultury”, czy raczej niezgodą na funkcjonowanie współczesnego świata. Zastanawiam się również nad tym, czy permakultura może wspomóc zmagania z kryzysem klimatycznym, a także poddaję pod krytykę pewne jej aspekty. Tak zarysowana praca ma na celu jak najlepsze zrozumienie świata ludzi żyjących zgodnie z zasadami etycznymi permakultury poprzez konteksty historyczne, lieraturę tematyczną, opowieści i doświadczenia moich współrozmówców, badania terenowe oraz własne obserwacje.

Moja praca licencjacka o tytule "Sposoby spędzania czasu wolnego w PRL-u jako przestrzeń kreowania i odczuwania wolności" traktuje o podejściu ludzi żyjących w okresie Polski Rzeczypospolitej Ludowej do kategorii wolności, a zarazem o tym jak tą wolność odnajdywali w komunistycznej rzeczywistości. Moim głównym zainteresowaniem jest to jak społeczeństwo poradziło sobie z narzuceniem nowego systemu przez Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich (ZSRR). W pracy udowadniam, że wolność należy się każdemu człowiekowi, a ZSRR, wkraczając na polskie ziemie, tą wolność ludziom odebrało. Pokazuję, że czas wolny w PRL-u dawał namiastkę swobody obywatelom. W związku z tym przedstawiam różne formy relaksu i odpoczynku, z których korzystało społeczeństwo. Wybrałam ten temat z subiektywnego odczucia braku literatury antropologicznej o takiej treści. Pierwszy rozdział traktuje o samej kategorii wolności z różnych perspektyw takich jak: antropologiczna, polityczna, filozoficzna, aksjologiczna i psychologiczna. Dzięki temu pokazuje wielowymiarowość wolności, różne założenia i koncepcje. Prezentuje w nim również definicje wolności moich rozmówców. Drugi rozdział jest streszczeniem dziejów PRL-u z perspektywy historycznej. W nim zamieszczam najważniejsze wydarzenia dla naszego kraju, które są dowodem na odebranie wolności obywatelom. Charakteryzuje również system komunistyczny, przez co dowodzę, że swoboda w PRL została stłamszona i znacznie ograniczona przez władze. Trzeci rozdział, natomiast jest efektem rozmów z moimi respondentami. Przedstawiam w nim formy odpoczynku i relaksu, które były popularne w czasach peerelowskiej rzeczywistości. Cały rozdział opatrzony jest licznymi fotografiami z PRL-u. W niniejszej części pracy pokazuje, że panujący wówczas rząd proponował obywatelom różne sposoby spędzania wolnego czasu, aczkolwiek nie zawsze społeczeństwo wybierało opcje rządowe. Przedstawiam na jaki odpoczynek ludzie stawiali prywatnie i dlaczego odnajdywali w tych sposobach wolność. Do napisania niniejszej pracy licencjackiej korzystałam z literatury, różnych artykułów i publikacji. Przeprowadziłam rozmowy z ludźmi żyjącymi w PRL-u oraz wykonałam dwie ankiety internetowe ukazujące skojarzenia z tym właśnie okresem oraz z samą wolnością. Pomogło mi to uzyskać szerszy obraz na interesujący mnie problem.

Współcześnie żyjemy w rzeczywistości, w której technologia umożliwia nam realizowanie różnych funkcji społecznych, takich jak komunikacja międzyludzka. Szczególnie ważne stały się więc media społecznościowe oraz wytwarzane przez nie funkcje – wysyłania wiadomości, udostępniania postów w formie tekstowej i graficznej, pisania komentarzy itp. W pracy dokonana została analizy sposobów działania trzech portali: Facebooka, Instagrama i YouTube’a oraz tego w jaki sposób są one wykorzystywane przez ludzi w praktyce. Na podstawie literatury przedmiotu omówiono kwestie teoretyczne dotyczące przestrzeni wirtualnej – porównano w jaki sposób „bycie w niej” różni się od działań rzeczywistych, w szczególności tych, związanych z tworzeniem kontaktów oraz uczestniczeniem w praktykach zbiorowych. Przeanalizowano możliwości oraz zagrożenia jakie wytwarzają zjawiska powstałe w przestrzeni sieciowej, np. nowe typy wykluczenia społecznego. Poruszona została również kwestia samego procesu tworzenia użytkownika, w odniesieniu do tego w jaki sposób odzwierciedla on prawdziwą tożsamość osoby. W pracy nawiązano także do innych kategorii m.in.: wirtualności, anonimowości, współtworzenia, aprzestrzenności, acielesności. Omawiane teorie wsparto wynikami rozmów przeprowadzonych z użytkownikami tych mediów, umożliwiających przedstawienie jak najbardziej prawdziwego obrazu zachowań odgrywanych w przestrzeni sieciowej. Przy dokonywanym przeglądzie uwzględniono koncepcje takie jak netnografia oraz autoetnografia (uzupełniające pracę autorefleksją na temat doświadczeń w mediach społecznościowych).

Praca pod tytułem "Współczesne święta i świętowanie w opiniach osób starszych, na przykładzie Walentynek, Dnia Kobiet i Halloween" ma na celu przedstawienie obrazu postrzegania wyżej wymienionych świąt przez osoby powyżej 60. roku życia. Skupiłam się na osobach w dojrzałym wieku, ponieważ to one są świadkami zachodzących zmian we współczesnej kulturze poczynając od czasów przed transformacją ustrojową w Polsce. Osoby te zostały także świadkami "skoku" cywilizacyjnego polegającego na szybkim rozwoju technologii, która zmusiła starszych do odnalezienia się w nowej, często trudnej, sytuacji. W pracy poruszam także wątki dotyczące globalizacji i konsumpcjonizmu.

Prezentowana praca czyni przedmiotem namysłu współczesny fenomen z zakresu turystyki: podróżowanie kobiet w pojedynkę. Celem pracy jest przedstawienie odpowiedzi na następujące pytania: jakie są powody i motywacje wyruszenia w samotną podróż? Co wniosła podróż w życie badanych kobiet? Czy podróże w pojedynkę wpływają na zmianę cech charakteru? Czy samotne podróże oparte są na doświadczeniu autentyczności? I wreszcie: czy podróż w pojedynkę jest czynnikiem kształtującym tożsamość kobiet? Pierwszy rozdział pracy poświęcony jest omówieniu pojęć i koncepcji teoretycznych (m.in. autentyczność, doświadczenie turystyczne, spojrzenie turysty) wypracowanych przez antropologię turystyki i studia nad tożsamością. Przedstawione zostały zagadnienia podejmowane przez studia poświęcone analizie zjawiska podróżowania oraz konteksty kulturowe i społeczne, w których umieszczane są rozważania nad turystyką. Przedstawiona została także przyjęta na użytek analizy materiału empirycznego definicja podróży. W rozdziale pierwszym analizie poddano również typologie turysty i turystyki. Przybliżone zostało zjawisko postturystyki, które rozumiane jest jako efekt zakorzenienia w kulturze współczesnej tendencji postmodernistycznych. W celu zrozumienia społeczno-kulturowych procesów wytwarzania tożsamości przywołane zostały refleksje Zygmunta Baumana oraz koncepcja zjawisk liminoidalnych Victora Turnera. Drugi rozdział pracy przedstawia analizę antropologiczną opartą na wynikach badań etnograficznych. Przedstawione zostały przyczyny i motywacje podróżowania kobiet w pojedynkę. Analizie poddana została subiektywna opinia rozmówczyń na temat zjawiska autentyczności w podróży. Poruszony został również problem relacji między podróżą a domem. W celu analizy zagadnienia, jakim jest podróż jako zjawisko przekształcające tożsamość badanych kobiet wykorzystane zostały przywołane w rozdziale pierwszym koncepcje teoretyczne, m.in. typologie turysty (Erik Cohen), spojrzenie turysty (John Urry), podróż jako zjawisko liminoidalne (Victor Turner). Przeprowadzone badania pozwoliły mi zademonstrować, że samotna podróż jest czynnikiem kształtującym tożsamość kobiet. Podjęcie decyzji o takiej formie podróżowania motywowane jest m.in. pragnieniem ucieczki od problemów życia codziennego oraz trudną sytuacją życiową. Przyczyną podróżowania w pojedynkę jest także niechęć do turystyki masowej oraz charakterystycznego dla niej sposobu przemieszczania się. Podczas podróży badane kobiety nie poszukiwały własnego „Ja”, lecz kształtowały je dzięki kontaktom z obcymi kulturami, doświadczając – w ich opinii – autentycznych zjawisk oraz dokonując pogłębionej refleksji nad swoimi wartościami. Odwołując się do koncepcji Victora Turnera, w pracy wskazano, że podróż może być pojmowana jako zjawisko liminoidalne. Doświadczenie liminalnej fazy podróży ma kluczowe znaczenie dla procesu przekształcania tożsamości kobiet podróżujących w pojedynkę. Będąc same w drodze badane kobiety miały czas i przestrzeń na tran

Przedmiotem zainteresowania w prezentowanej pracy czynię to, w jaki sposób członkowie Ruchu Czystych Serc praktykują zasady moralne przyjęte w tej katolickiej wspólnocie religijnej. Ruch Czystych Serc skupia osoby, które deklarują, iż nie będą dopuszczać się aktów seksualnych przed zawarciem związku małżeńskiego. Przedstawiona w pracy analiza oparta jest na prowadzonych przeze mnie badaniach etnograficznych wśród członków wspólnoty Ruchu Czystych Serc. Materiał empiryczny został zebrany za pomocą następujących metod badań terenowych: wywiadów pogłębionych z osobami, które są bądź były członkami wspólnoty; obserwacji uczestniczącej podczas spotkań organizowanych przez wspólnotę, analizie dyskursu medialnego wytwarzanego przez autorytety kościelne. Analizę antropologiczną zebranego materiału umieściłam w ramach rozpoznań Michela Foucaulta dotyczących genealogii seksualności oraz relacji między technikami siebie i technikami władzy. Skorzystałam także z refleksji Victora Turnera na temat obrzędu przejścia, liminalności i communitas. Z pomocą tychże ram teoretycznych udzieliłam odpowiedzi na następujące pytania badawcze: jakie są powody i motywacje wstąpienia do wspólnoty oraz ewentualne przyczyny jej opuszczenia? Jaki jest system wartości moralnych członków wspólnoty? Jak wygląda moment inicjacji nowego członka wspólnoty? Na czym polegają spotkania grupy? Czym się zajmują oraz o czym rozmawiają jej członkowie? Czy znają oni genezę wspólnoty oraz czystości przedmałżeńskiej? Czy ich postawa jest odpowiedzią na tzw. rewolucję seksualną? Czym jest dla nich praktykowanie czystości przedmałżeńskiej? Jaką rolę i znaczenie odgrywa w ich życiu owa czystość? Odpowiadając na te pytania w pracy wskazuję, że wszystkie podejmowane przez członków działania i stosowane metafory mają pomóc jednostce osiągnąć bądź zachować stan czystości i szczęścia. Wszystkie zabiegi, które są przez nich podejmowane (m.in.: odmawianie modlitwy zawierzenia, regularna spowiedź, uczęszczanie na spotkania wspólnoty, wysłuchiwanie wykładów autorytetów kościelnych w dziedzinie czystości przedmałżeńskiej) są przejawami relacji między technikami i dyskursem władzy a technikami siebie. Prezentowane w pracy doświadczenie moich rozmówców pozwala mi także twierdzić, że członkowie Ruchu Czystych Serc są współczesnym ascetami – autsajderami, w rozumieniu jakie zaproponował dla tego terminu Victor Turner. Członkowie Ruchu Czystych Serc tworzą bowiem swoistą communitas, która wynika z faktu, że grupa ta znajduje się w sytuacji liminalnej.

Głównym celem poniższej pracy jest zaprezentowanie praktyk oraz postaw kibiców siatkarskich w dobie pandemii COVID-19. Właściwym przedmiotem badań stały się związane z tym doświadczenia kibiców i kibicek siatkówki w Polsce. W oparciu o przeprowadzone badania empiryczne, analizę wybranych mediów społecznościowych oraz wyniki z ankiety internetowej omawiam wybrane zagadnienia wypracowane w ramach zwrotu performatywnego (performance, communitas). Widowisko sportowe od lat jest interesującym tematem badawczym, który podejmowało wielu antropologów i antropolożek. W analizowanym kontekście sportowego performansu, kibicowanie widziane jest jako kluczowa aktywność kibiców i kibicek. Dzięki wspólnemu przeżywaniu siatkarskich zmagań wytwarza się wyjątkowa więź między ludźmi. W czasie pandemii COVID-19 wprowadzono dużo obostrzeń, w tym zakaz zgromadzeń publicznych, równoznaczny z brakiem możliwości fizycznego uczestniczenia w widowiskach sportowych. W nowej rzeczywistości społeczno-kulturowej, kibice zaczęli kreować nowe zachowania oraz wzmacniać już funkcjonujące praktyki. „Kanapowe” uczestnictwo stało się jedyną z dostępnych form partycypacji widowiska sportowego. Na początku pandemii COVID-19, korzystanie z dozwolonych form uczestniczenia dawało kibicom i kibickom poczucie integracji ze swoją grupą społeczną. Z upływem czasu, epidemiologiczna stagnacja zaczęła być źródłem zniechęcenia i frustracji. Komunikowanie się poprzez media społecznościowe również nie okazało się wystarczająco adekwatnym zastępstwem dla fizycznego kontaktu typu face to face. Pomimo negatywnych emocji jakie pojawiają się wśród kibiców i kibicek, dostrzec można niezachwianą wiarę w „czar” siatkówki oraz nadzieję na powrót do przedpandemicznej formy partycypacji w widowisku sportowym.

Podstawowym celem prezentowanej pracy jest analiza praktyk i postaw nowej grupy społecznej, która wyłoniła się na przestrzeni ostatnich kilku lat pod wpływem implementacji w Polsce koreańskiej fali (hallyu). Opierając się na badaniach etnograficznych wśród członków k-popowego fandomu w Polsce w pracy argumentuję, że członkowie tej społeczności poświęcają swój wolny czas na poznawanie południowokoreańskiej kultury swoich idoli, nie tylko poprzez oglądanie teledysków i słuchanie muzyki, ale także pogłębiając wiedzę na temat sztuki, zwyczajów i języka koreańskiego. Dlatego też przedmiotem zainteresowania uczyniłam w pracy szeroko pojętą kulturę polskich fanów południowokoreańskiej muzyki pop. Swoją uwagę skupiam na wpływie k-popu, rozumianego jako produkt wytwarzany na sprzedaż, na codzienne działania fanów-konsumentów, których określam mianem „k-poperów”, rezerwując termin idol dla koreańskich piosenkarzy i piosenkarek. Analizowany w pracy materiał empiryczny zgromadziłam za pomocą wywiadów z fanami i obserwacji wydarzeń organizowanych przez k-popowy fandom. Wywiady uzupełniłam o informacje zebrane za pomocą metody netnograficznej, którą posłużyłam się przez wzgląd na trwającą epidemię COVID-19. Korzystając z możliwości, jaką dają badania w świecie wirtualnym, przeprowadziłam także ankietę wśród członków k-popowego fandomu w Polsce. Celem ankiety było uzyskanie informacji na temat praktyk konsumpcyjnych fanów k-popu oraz rozwijanej przez nich działalności artystycznej. Analizowałam również działania, które fani k-popu podejmują na takich platformach społecznościowych, jak: Twitter, Facebook, Instagram, YouTube i Wattpad. Prowadzone przeze mnie badania etnograficzne pozwoliły mi dotrzeć do (nie tylko konsumpcjonistycznego) stylu życia członków k-popowego fandomu w Polsce. Za sprawą etnografii zrozumiałam jak istotną rolę w życiu k-poperów odgrywa zapotrzebowanie na produkty związane z koreańskim popem oraz jakie znaczenie ma dla nich kultura południowokoreańska. Moje analizy umieściłam w ramach teoretycznych proponowanych przez studia kulturowe (badania nad kulturą popularną) oraz studia nad fanami (fan studies). Oferowane w ramach tych studiów pojęcia i koncepcje pozwoliły mi przybliżyć i omówić praktyki i postawy fanów koreańskiej muzyki pop w Polsce. Przedmiotem analiz w pracy jest zatem koreańska fala, której wynikiem jest rozpowszechnianie się popularnej kultury koreańskiej, a co za tym idzie, również k-popu w Polsce.

Praca przedstawia analizę wpływu nowych form feminizmu i ruchów społecznych na sytuację kobiet w społeczeństwie na przykładzie przemysłu rozrywkowego. W ostatnich latach możemy zaobserwować zmianę, jakiej poddają się ruchy społeczne. Jest to związane między innymi z przeniesieniem aktywizmu do sieci. Autorka stara się pokazać w jaki sposób ruchy feministyczne korzystają z tego medium w celu wprowadzenia zmiany społecznej, a także jaki wpływ miał ruch #MeToo na aktywizm i sytuację kobiet.

Autorka pracy podejmuje problematykę dotyczącą przesiedleń z Kresów Wschodnich na tereny Dolnego Śląska po II wojnie światowej, ze szczególnym uwzględnieniem wsi Stare Bogaczowice w oparciu o dostępną literaturę przedmiotu, źródła internetowe, a przede wszystkim własne badania terenowe, które prowadziła w latach 2018–2019. Praca składa się z czterech rozdziałów. W pierwszym zostało wyjaśnione pochodzenie i znaczenie nazwy Kresy Wschodnie. Opisane zostało ich położenie geograficzne, gospodarka oraz różnorodność etniczna, kulturowa i religijna. Rozdział drugi dotyczy przesiedleń, ich charakteru, a także wytycznych dotyczących mienia, które można było ze sobą zabrać. Opisano w nim przebieg transportów oraz sytuację przed i po osiedleniu się w nowym miejscu. Przedstawiono również opis terenu, na którym mieszkali przesiedleńcy oraz ich relacje z Niemcami, mieszkańcami wsi Stare Bogaczowice aż do końca II wojny światowej. W kolejnym rozdziale ukazane zostały losy mienia pozostawionego tu przez ludność niemiecką. Ostatni poświęcono współczesnym formom utrwalania wspomnień i tradycji związanych z Kresami Wschodnimi.

Niniejsza praca ma celu przedstawienie praktyk szamańskich z użyciem substancji psychoaktywnych, które ewoluowały na przestrzeni czasu i w dzisiejszych czasach nazywane są z kolei neoszamnizmem. Jej celem jest także ukazanie tego, że substancje te mogą być wykorzystywane w kontekście terapeutycznym. Praca składa się z trzech rozdziałów. Każdy z nich przedstawia przykłady stosowania tego typu substancji, zwłaszcza tych o działaniu halucynogennym, zaczynając od tradycyjnego szamanizmu, a kończąc na współczesności i przedstawieniu punktu widzenia osób, które miały bliską styczność z tymi substancjami. Pierwszy rozdział zatem jest poświęcony całkowicie szamanizmowi, jego rozwojowi, praktykom, rytuałom w różnych zakątkach świata. W drugim rozdziale zawarte są informacje na temat neoszamanizmu i jego terapeutycznej roli w dzisiejszym świecie. Natomiast rozdział trzeci jest prezentacją badań empirycznych przeprowadzonych w ramach tej pracy. Zostały w nim zawarte wypowiedzi i spostrzeżenia osób, które zgodziły się opowiedzieć o swoich doświadczeniach z tego typu substancjami.

Praca „Muzyczne formy pracy z harcerzami na przykładzie Karkonoskiego Hufca Związku Harcerstwa Polskiego w Jeleniej Górze” dotyczy gatunków muzycznych, które są wykorzystywane przez Instruktorów ZHP w celu zapewnienia optymalnego rozwoju muzycznego dzieci i młodzieży. Podczas badań terenowych zwrócono uwagę na to, czy harcerze w ogóle dostrzegają rolę muzyki oraz jak często i w jakich momentach pojawia się ona w ich życiu.

W pracy przedstawiono unikalny zwyczaj, który nosi nazwę krzyżoki. Odbywa się on od wielu pokoleń we wsi Borki Małe na Śląsku Opolskim. Badania jakościowe pozwoliły na szczegółowe opisanie zarówno procesu przygotowania, jak i przebiegu tej tradycji. Przeprowadzone wywiady umożliwiły także porównanie krzyżoków z Borek Małych do zwyczajów funkcjonujących pod tą samą nazwą w innych śląskich wsiach. Porównanie zebranych materiałów z obszerną literaturą na temat obrzędowości dorocznej pozwoliło na wskazanie istotnych różnic i określenie specyfiki świadczącej o wyjątkowości krzyżoków w Borkach Małych. Strukturę pracy tworzy wstęp, który wprowadza do tytułowego zagadnienia, trzy rozdziały, zakończenie, wykaz informatorów oraz dokumentacja fotograficzna. Rozdział pierwszy poświęcono tematyce obrzędowości wielkanocnej na Śląsku Opolskim, a także tożsamości Ślązaków. Rozdział drugi charakteryzuje wieś Borki Małe. Ukazano w nim lokalizację oraz historię wsi, tożsamość jej mieszkańców, a także opisano obrzędowość wielkopostną i wielkanocną. Ostatni rozdział przedstawia zwyczaj krzyżoków w Borkach Małych, pokazuje jego odmienność od innych tradycji, a także porównuje stan badań z danymi z terenu. Pracę tę zamyka obszerna dokumentacja fotograficzna, która przedstawia krzyżoki i bramę wielkanocną.

Tematem pracy są „Tożsamość grupowa kibiców i społeczno-religijny wymiar kibicowania na przykładzie fanów klubu piłkarskiego Miedź Legnica”. Celem rozprawy jest scharakteryzowanie kibiców piłkarskich jako grupy społecznej, przedstawienie znaczenia klubu piłkarskiego Miedź Legnica dla jej kibiców oraz opisanie wybranych aspektów ich środowiska. W pracy została użyta różnorodna literatura, głównie z zakresu antropologii, socjologii oraz psychologii. Na potrzeby pracy przeprowadziłem wywiady z kibicami oraz wykorzystałem obserwację uczestniczącą podczas meczów Miedzi Legnica. W pierwszej części pracy zająłem się przedstawieniem czynników, które determinują powstawanie grup społecznych. Opisałem najważniejsze pojęcia i mechanizmy związane z funkcjonowaniem grup oraz przedstawiłem dotyczącą ich typologię. Omówiłem też problematykę poczucia wspólnoty. Następnie odniosłem wymienione wcześniej rozważania teoretyczne do kibiców Miedzi Legnica. W dalszej części pracy dokonuję analizy wybranych aspektów związanych ze społecznością kibiców Miedzi Legnica. Poruszam problematykę symboli klubu piłkarskiego, stosunków między kibicami i ich stosunku do piłkarzy, rytualnego charakteru wielu zjawisk i zachowań dotyczących badanej przeze mnie grupy. Starałem się wykazać jakie znaczenie dla kibiców ma klub piłkarski oraz społeczność skupiona wokół niego. Ważne dla tej pracy było przybliżenie perspektywy postrzegania kibiców piłkarskich przez Antonowicza i Wrzesińskiego poprzez pryzmat teorii niewidzialnej religii, co umożliwiło wnikliwe spojrzenie na wiele aspektów środowiska kibicowskiego i wykazanie przenoszenia niektórych jego elementów do sfery sacrum.

Tematem niniejszej pracy są ,,Gracze w World of Tanks jako przykład tworzących się współcześnie grup społecznych”. Staram się przedstawić relacje jakie wytwarzają się w przestrzeni gry sieciowej pomiędzy jej użytkownikami. W pracy została użyta specjalistyczna literatura, dotykająca problematyki groznawstwa, społeczności wirtualnych oraz szerzej pojęcia zabawy i zjawisk z nią związanych. Praca w części teoretycznej przybliża czytelnikowi najważniejsze zagadnienia związane z kulturą uczestnictwa, a także typologią gracza. Punktem wyjścia do omówienia powyższych zjawisk jest kategoria zabawy Johana Huizingi, poszerzona przez Rogera Cailloisa. Dalsza część pracy poświęcona jest opisowi gry World of Tanks. Zawarte są tam najistotniejsze elementy rozgrywki, a także struktury gry z punktu widzenia nawiązywania więzi społecznych. W ostatniej części pracy przeanalizowałem relacje wytworzone w środowisku uczestników gry do którego sam należę. Staram się odpowiedzieć na pytanie jakie są owe więzi. Przedstawiłem również proces ich ewolucji od znajomości w świecie wirtualnym do zażyłej relacji w świecie rzeczywistym.

W ramach bieżącej pracy pod tytułem "Cyfryzacja współczesnego życia. Nowe praktyki kulturowe w Internecie" zdecydowałam się opisać szereg zjawisk mających miejsce w sieci. Skupiłam się na mediach społecznościowych, takich jak Instagram czy YouTube. Odbiorcami materiałów zamieszczanych w ramach powyższych platform są w znacznej mierze młodzi dorośli. To z nimi zdecydowałam się przeprowadzić wywiady, z których wnioski znajdują się w ostatnim, badawczym rozdziale. Na przestrzeni całej pracy posługiwałam się bogatą literaturą przedmiotu - zarówno w języku polskim, jak i angielskim. Moim celem było poznanie mechanizmów rządzących światem wirtualnym oraz lepsze ich zrozumienie.